Ieper, de Westhoek en Wereldoorlog 1

Na ons bezoek aan het Vlaamse heuvelland, houden we halt in Ieper. Het is dé stad waar de WO I elke dag wordt herinnerd.

Wie Ieper bezoekt moet er stil bij staan dat in de onmiddellijke omgeving - tussen 1914 en 1918 - een half miljoen jonge mensen sneuvelden: Belgen, Engelsen, Canadezen, Ieren, Fransen en Duitsers.

In de 13de eeuw was Ieper, naast Brugge en Gent een van de machtigste steden van Vlaanderen.

Na de fabelachtige rijkdom in de bloeitijd van de lakennijverheid wachtte de stad een wisselvallig lot. Na de verschrikkelijke gevechten van de Eerste Wereldoorlog bleef er van Ieper slechts één grote puinhoop over. Nergens staan er dus nog historische gebouwen in hun oorspronkelijke staat, wel prachtig geslaagde reconstructies.

Eerst een beetje geschiedenis (in 'kort) :

Ieper is gesticht in de 10de eeuw. In de 14de eeuw, tijdens de 100-jarige oorlog, sluit Ieper een verbond met Engeland, dat de wol levert voor de lakenindustrie. Dit heeft tot gevolg dat de Koning van Frankrijk wraak neemt. Het is het begin van het economisch verval van de stad. Ieper maakt moeilijke tijden door.

Omdat Ieper een strategische ligging heeft, wordt het vele keren belegerd en veroverd.
Reeds in de Middeleeuwen werd de stad voorzien van een verdedigingswal + tien poorten. De Rijselsepoort is hiervan nog een overblijfsel.

In de 14de – 15de eeuw maakte Ieper, net als andere Vlaamse steden, een periode van verval door. De 17de en 18de eeuw veranderden het aanzicht van de stad. Tijdens de Franse bezetting (1678-1684) bouwde Vauban nieuwe versterkingen. Het grootste deel werd in de 19de eeuw gesloopt. Het patrimonium  kwam vooral na de godsdienstoorlogen binnen de stadsmuren tot stand. Maar Ieper lag tijdens de Eerste wereldoorlog op 5 km van de frontlijn en het werd compleet verwoest. Alle bestaande gebouwen dateren van na 1918.

Bezienswaardigheden

Op de Grote Markt staat de reusachtige Lakenhalle.

De oorspronkelijke Lakenhalle werd opgetrokken tussen 1260 en 1304, toen de stad het hoogtepunt van haar macht beleefde.
De 125 m lange voorgevel vertoont een doorlopende gaanderij en is bekroond  met een prachtige, vierkante belforttoren van 80 m hoogte.
Boven op de spits zweven 8 vergulde adelaars en een 'alles dominerende draak', het symbool van de gemeentelijke vrijheden. De beiaard van het belfort bevat 49 klokken.

In de Halle werd vroeger het laken opgeslagen en gekeurd vooraleer het vertrok naar alles treken van Europa.  De stad had toen 40.000 inwoners en er stonden 1.500 weefgetouwen voor het verwerken van Engelse wol.

Zoals eerder vermeld werd de lakenhal verwoest en bleven er in 1918 alleen brokstukken over. De wederopbouw nam 30 jaar in beslag, maar als resultaat volgde dan een kopie die volstrekt identiek was aan het origineel!

Tegen de Oostmuur staat het 32m lange renaissancegebouw Nieuwerck.

De bovenverdieping biedt onderdak aan Museum Flanders Fields. Dit museum neemt de bezoeker mee naar de het Ieper en de Westhoek van 1914-1918.

Via interactieve kiosken en audiovisuele evocaties wordt het beklijvende verhaal van de oorlog gedaan.

De mooie gevel van het Stadhuis is te bewonderen van op de Grote markt. Er wordt menig stadsplannetje geraadpleegd in de gaanderijen.

De Sint Maartenskathedraal domineert het Vandenpeereboomplein. Er zijn heel mooie glasramen en binnenin bevinden zich verschillende graftomben van bekenden.

Maar ook volgende zijn een bezoekje waard:

Het Biebuyckhuis
Het Belle-godshuis
Het Merghelynckhuis-museum
De Sint-Pieterskerk
Het onderwijsmuseum
Het 15de eeuwse Kasselrijggebouw
Het gerechtshof
Het voormalige 13de eeuwse Vleeshuis (nu jeugdontmoetingscentrum)

http://www.toerisme-ieper.be

De stadswallen en poorten

Wat je beslist moet bezoeken in Ieper zijn de stadswallen. Ieper, dat in 9 eeuwen, 19 belegeringen te verduren kreeg, heeft al die tijd zijn verdediging versterkt. Tussen Rijselpoort en de Menenpoort bevinden zich de kazematten van de Vaubanvestingen. Je kan ze onder leiding van een gids bezoeken.

De vesten werden heringericht tot een autovrije wandeldijk. Voorbij het monument kan men op de vesten mooie wandelingen maken. De zacht glooïende hellingen zijn prachtig beplant. Er heerst rust - midden in een stad.

Op de plaats van de in 1866 gesloopte Menenpoort bouwde de Imperial War Graves Commission in 1923-1927 het grootse gedenkteken Missing memorial.

De indrukwekkende overdekte zegeboog is aan weerszijden tegen de vestingen aangebouwd.
Aan de voorkant, boven de middenboog, is een tombe met een lijkwade afgebeeld. Aan de achterkant staat de Britse leeuw, zijn blik gericht op het slagveld.
Het opschrift leest: To the Armies of the British empire, who stood here from 1914 to 1918.

Binnen de poort zijn 1166 panelen van witte portlandsteen te zien. Per regiment zijn daarin de namen gebeiteld van de 54.896 officieren en soldaten van het Britse leger en waarvan niet bekend is waar ze begraven liggen.

Sinds 1 mei 1929, alleen onderbroken in 1940-1944, wordt hier iedere avond om 20 uur de Last Post geblazen, het taptoe-signaal van het Britse leger.

Wij zijn al verschillende keren naar Ieper geweest om de dagelijkse ceremonie om 20 uur bij te wonen, een ceremonie die blijft nazinderen. Er is altijd veel volk en vooral veel Britse toeristen. Iedereen is muisstil en ingetogen. Al die mensen en toch is er een doodse stilte, erg aangrijpend.

Een drietal jaar geleden stond er een bejaarde Engelse vrouw naast me. De muzikanten begonnen te spelen, de vrouw raakte me opeens aan en weende stilletjes. Ik legde mijn hand op haar arm en zo bleven we staan, zwijgend, geen vin die verroerde, de muziek sneed door merg en been. Toen de ceremonie gedaan was en de massa terug in beweging kwam, vroeg ik aan die dame naast me “wat haar tot hier bracht”. Ze vertelde dat ze al jaren lang , van toen ze nog heel klein was, af en toe naar Ieper kwam met haar moeder om samen “man en vader" te gedenken. Hij was gesneuveld en nooit terug gevonden. Ze zei me ook dat het haar elke keer weer raakte, alhoewel ze nog klein was toen haar papa kwam strijden.
Ik was erg onder de indruk en bij het naar huis rijden zag en voelde ik nog steeds haar hand op mijn arm.

Ik zou je aanraden DIT FILMPJE  te bekijken om zo een idee te hebben van hoe "aangrijpend" die Last Post is en dat elke dag opnieuw, zomer en winter - bij elke weersomstandigheid - al meer dan 80 jaar. Als je het hoort, zal je begrijpen wat ik bedoel met : door merg en been snijden!
 

11 november - Feest van wapenstilstand

Elk jaar op 11 november is er een grote defilé met prominenten en muziekkorpsen uit verschillende landen. Dan spreken de burgemeester, de gouverneur en vice president. Er worden bloemen neergelegd en alle namen die gegrift staan worden één voor één uitgesproken.

Vorig jaar, zijn wij op 11 november 2011 naar de plechtigheid geweest. Het was een grote ceremonie. Er waren afgevaardigden en korpsen (muziek en leger) uit zoveel verschillende landen : Britten, Ieren, Canadezen, Polen, Australiërs, Indiërs en ...

Er was een massa volk en we waren meer dan een uur vooraf ter plekke om mee te beleven. De plechtigheid duurde een uur en niemand verliet zijn/haar plaats. De sfeer was apart, er was een grootse stilte en heel veel respect voor zij,die ons hebben verdedigd en zelfs hun leven hiervoor gaven. Op het einde liet men de poppies ronddwarrelen.

Er worden in Ieper, per jaar, 38 miljoen poppies gemaakt en 10.000 kransen van poppies (zie bloemen van verschillende landen)

En op de grasvelden van de Vesten plantten de geallieerden, familieleden van gesneuvelden, maar ook de gewone mensen een kruisje met poppie als eerbetoon.

Wat zijn poppies?

wikipedia:
'Wat is de rol van de klaprozen (poppies)? Klaprozen bloeien als andere planten in de buurt dood zijn. Klaprozenzaden kunnen jarenlang op de grond liggen en pas beginnen te groeien als de nabije planten en struiken weg zijn, bijvoorbeeld als de grond werd omgewoeld en vervuild. De meeste klaprozen zijn altijd waar te nemen op plekken waar slooppuin in de grond ligt. De klaproos is namelijk een pionierplant.
Natuurlijk was de grond rond de loopgraven in de Eerste Wereldoorlog grondig 'omgespit' en besmet door de gevechten en bombardementen. McCrae moet dan ook honderden klaprozen hebben zien bloeien toen hij in 1915 het gedicht schreef.
Maar de klaproos heeft nog een andere betekenis in In Flanders fields. Sommige klaprozen, die gerekend worden tot de papavers, worden gebruikt om opium en morfine van te maken; morfine is een sterk verdovend middel dat vaak werd gebruikt om de pijn van gewonde soldaten te stillen - soms voor eeuwig. De laatste verzen We shall not sleep, though poppies grow / In Flanders fields duiden op de verdovende werking van morfine.
Daarbij is de aanblik van de bloem vervuld van symboliek: niet alleen zijn de blaadjes rood als het bloed van de gevallenen, en is het binnenste zwart, kleur van rouw, in het hart van de bloem is ook een kruisvorm te zien, christelijk symbool van lijden en verlossing bij uitstek.'

Hierbij toon ik nog een paar foto's van de bloemen die neergelegd werden:

Als slot wil ik een artikel uit de krant van 12 november 2011 meegeven.

Verslag uit de krant 'het nieuwsblad'

Onder de Menenpoort in Ieper is vrijdag, op Wapenstilstand, om 11 uur met een speciale Last Post de 93ste verjaardag van het einde van de Eerste Wereldoorlog herdacht. De plechtigheid stond dit jaar in het teken van de Olympische gedachte, met het oog op de Olympische Spelen die in 2012 in Londen georganiseerd worden. Een delegatie van Olympische medaillewinnaars woonde de plechtigheid bij, net als prinses Mathilde. Er zakten zo'n 9.000 bezoekers naar Ieper af.

Een 'Poppy Parade' van de Sint-Maartenskathedraal naar de Menenpoort was het startschot voor de plechtigheid. Delegaties uit Groot-Brittannië, Australië, Canada, Nieuw-Zeeland, India en Duitsland herdachten de gesneuvelden en vermisten uit de Eerste Wereldoorlog.

Prinses Mathilde werd verwelkomd door onder meer de voorzitter van het Internationaal Olympisch Comité (IOC) Jacques Rogge, ontslagnemend premier Yves Leterme, Vlaams minister-president Kris Peeters, de gouverneur van West-Vlaanderen Paul Breyne, de burgemeester van Ieper Luc Dehaene en de vice-voorzitter van de Commonwealth War Graves Commission.

Daarna volgden de Last Post door de klaroenblazers, gebeden en de bloemenhulde. Prinses Mathilde mocht als eerste een bloemenkrans neerleggen onder de Menenpoort, tekende daarna nog het Gulden Boek en ontmoette de Olympische delegatie. De plechtigheid werd afgesloten door "poppies" die naar beneden dwarrelden.

In het kader van de Olympische Spelen in Londen in 2012 stond de speciale Last Post-plechtigheid in het teken van de Olympische gedachte en de herdenking van gesneuvelde atleten. Een delegatie Olympische medaillewinnaars uit Frankrijk, Duitsland, Engeland en België woonde de plechtigheid bij. Voor België waren Eddy Merckx, Gaston Roelants, Frederik Deburghgraeve, Ulla Werbrouck, Robert Vandewalle en Eugeen Van Roosbroeck aanwezig. Die laatste won Olympisch goud in Londen 48. De medaillewinnaars droegen allemaal een witte sjaal.
In totaal woonden zo'n 9.000 mensen de plechtigheid in Ieper bij. Dat is 30 procent meer dan vorig jaar.

http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=BLPLE_20111027_001

Maar niet alleen aan het monument in Ieper werd hulde gebracht. de verschillende begraafplaatsen werden bezocht en muziek verbrak de stilte op de velden

bekijk ook VOLGEND FILMPJE en geniet van een stukje doedelzakmuziek:
 

En laat ons hopen dat we zo'n gruwel NOOIT meer moeten meemaken!

Volgend deel : Grootse herdenking van WO 1