Bilbao, grootste stad van Baskenland

Bilbao, een stad omringd door bergen, wordt met tederheid el botxo (het gat) genoemd.

Een heel beknopt stukje geschiedenis over Bilbao.

De grootste stad van Baskenland is ontstaan uit een klein vissersdorpje met een haventje. In 1300 kreeg Bilbao stadsrechten, het stadje bestond slechts uit 3 straten. Later, in de 14de eeuw bloeide Bilbao meer en meer. De stad dreef handel met Engelse havensteden en kreeg steeds meer scheepswerven. In 1411 voerde Bilbao de bekende ‘merinowol’ uit naar Noord-Europese havens. De stad bleef groeien en was in de periode van het Spaanse Rijk hét belangrijkste commerciële en financiële centrum van Noord-Spanje.

Toen in de heuvels rond de stad ijzer werd ontdekt, groeiden de ijzerertsmijnen tot de grootste van heel Spanje. De industrialisatie zorgde voor grotere groei van de stad. Veel migranten waren welkom en in 1886 werd de universiteit opgericht door de Jezuïeten. De stad breidde zich uit met de helft van de oppervlakte. Kortom, aan het begin van de 20ste eeuw was Bilbao met veel zware industrie, scheepswerven en hoogovens, de rijkste stad van het land.

Tijdens de Spaanse burgeroorlog schaarde de stad zich bij de republikeinen, die tegen de nationalisten vochten. Toch moest Bilbao zich in 1937 overgeven aan de troepen van Franco. In 1983 werd de stad getroffen door een grote overstroming, met veel beschadigingen tot gevolg.

Bilbao verzeilde in een economische crisis. Begin jaren ’90 bood Bilbao, een stad met ongeveer een miljoen inwoners, op vele plekken een treurige aanblik.  De scheepsbouw en staalindustrie waren op hun retour, de monding van de Nervión, die Bilbao met de zee verbindt, was sterk vervuild, de stad maakte een troosteloze indruk.

Langs de linkeroever van de rivier stonden talloze lege fabrieksgebouwen te verloederen. De zware industrie, van oudsher de bron van werkgelegenheid voor Bilbao, was uit de voorsteden Barakaldo en Sestao verdwenen. Scheepswerven hadden de poorten gesloten, het grote hoogovenbedrijf Altos Hornos de Vizkaia (AHV) was sterk aan het inkrimpen, twee van de drie jongeren waren werkloos. De vroeger zo welvarende stad was afgezakt tot een economisch rampgebied.

verlaten restanten van ertsoverslag installaties

Nog tot eind jaren ’90 lieten zelfs de meeste Spanjaarden Bilbao links liggen. Het was een grote, stoffige industriestad geworden, een stad die niets meer te bieden had. Slechts in geval van nood stopte je hier..

Maar Bilbao wilde af van haar grauwe, grijze, industriële imago. De Baskische deelregering  begon met de uitvoering van een veelbelovend herstelplan voor Bilbao. De stad moest omschakelen van zware industrie op dienstverlening, onder andere toerisme. Een groots vernieuwingsproject werd op stapel gezet. De infrastructuur moest vernieuwd worden en het imago opgepoetst.

Dit betekende onder andere : vergroting van de luchthaven, uitbreiding van de haven, een nieuwe tramlijn, de ontwerp van de Zubizuri-brug, de bouw van een nieuwe concertzaal en congreshal en last but not least, een nieuw museum dat door zijn gedurfde vormgeving en bijzondere collectie de aandacht van de hele wereld op Bilbao moest vestigen en honderdduizenden bezoekers per jaar trekken.

Nu komen er jaarlijks meer dan een miljoen mensen alleen naar Bilbao om een bezoek te brengen aan het fantastische Guggenheim Museum.

Het pronkstuk van laat-20-eeuwse architectuur, dat zo mogelijk nog mooier is dan de collectie moderne kunst in het ruime interieur, is het boegbeeld van het vernieuwde Bilbao.

Deze gigant op de oever van de rivier de Nervión is voor Bilbao wat het operagebouw van Jörn Utzon voor Sydney betekent.

De stad rekruteert iedereen die naam heeft in de moderne architectuur voor de bouw van nieuwe bruggen en nieuwe stadswijken. Galerijen met kunst en performance art maken gretig gebruik van de braakliggende industrieterreinen. Soms lijkt het of de stad een grote catalogus is voor moderne bouwkunst. Maar er is ook respect voor de 19de eeuwse architectuur.

Verspreid over de stad liggen nog veel mooie gebouwen die zeker een bezoekje verdienen.

Voor wat sfeer moet je wel op zoek naar het oude stadsdeel, waar kleine winkeltjes zich verdringen. Er waait duidelijk een frisse wind door Bilbao.

Dát Bilbao gaan we in volgende delen bezoeken.

Volgend deel : Het Guggenheim museum.