Arnhem en Park Sonsbeek / Nederland (2)

Arnhem en Park Sonsbeek

Arnhem, art nouveau en groene long.

foto komt uit : http://nl.wikipedia.org/wiki/Park_Sonsbeek

Al in 1829, vroeger dan op andere plaatsen in Nederland, begon men in Arnhem met het slechten van de vestingwerken om de stad ruimte te geven. Later kocht de gemeente de landgoederen Sonsbeek, Angerenstein, Klarenbeek, Zijpendaal en de Stenen Tafel. Die werden grotendeels opengesteld als wandelpark, deels bestemd tot woonwijken voor de beter gesitueerden. Zo ontstonden het Sonsbeekkwartier en de Burgemeesterswijk, staalkaarten van de Nederlandse laat-19de-eeuwse bouwkunst. Honderden panden zijn er rijksmonument.

Na een stevig ontbijt is een ferme wandeling ideaal om de conditie op peil te houden … op naar het park.

Park Sonsbeek : Parel in de Veluwezoom.

Arnhem kan met recht een parkenstad worden genoemd. Niet voor niets werd Arnhem in 2008 uitgroepen tot de Groenste Stad van Nederland en in 2009 zelfs tot de Groenste Stad van Europa. De Gelderse hoofdstad telt dertien prachtige parken. Sonsbeek is ongetwijfeld het bekendste park, op slechts tien minuten wandelen vanaf het centrum en het NS-station.

http://www.bezoekerscentrumsonsbeek.nl/park-sonsbeek/beschrijving

Sonsbeek park is zonder twijfel het mooiste stadspark in Nederland, een nationaal monument sinds 1964. Het park heeft een uniek landschap met heuvels, bossen en een klein riviertje in een groene vallei.

Bezoekerscentrum en de Witte Watermolen

Naast de molen is het Bezoekerscentrum Sonsbeek. Daar horen en leren we veel over de natuur en historie van de Arnhemse parken. Er is tevens een cafetaria met kleine (bio)kaart en een winkeltje met streekproducten en informatiemateriaal.

Het landschap van het Veluwemassief is gemaakt in de ijstijden. Tijdens de voorlaatste ijstijd kreeg het Veluwemassief in grote lijnen de vorm die wij nu kennen. Grote ijsmassa’s plooiden het landschap in bevroren toestand. Later werd door de wind löss en dekzand op de hellingen afgezet. Zo ontstond er een rijk geschakeerd gebied met als levensader de Sint-Jansbeek, ook wel Molenbeek genoemd. De stroom in de vallei was in de late middeleeuwen hervormd door het bouwen van watermolens. Die werden ingezet als olie-, papier- en graanmolen. Hier oefenden eeuwenlang molenaars hun bedrijf uit. De industriële revolutie betekende de nekslag voor het molenaarsbedrijf.

Waar eeuwenlang een tiental watermolens aan haar oevers stonden, blijven er nu nog twee van over, waarvan er één tot op de dag van vandaag nog dienst doet als korenmolen: de monumentale Witte Watermolen. Deze middeleeuwse waterradmolen (van vóór 1688) werd gerestaureerd en het van koren gemalen meel wordt verkocht in het bezoekerscentrum Sonsbeek.

Overal waar nu een waterval is, heeft ooit een watermolen gestaan.

foto : http://www.nlwandel.nl

In de 19de eeuw kochten rijke landeigenaren het park en hebben het herschapen in de zogenaamde 'Nederlands landschap stijl'. Diverse follies, zoals watervallen, fonteinen en een belvedère werden gebouwd.

We wandelen verder en komen voorbij een monument. Kinderen vinden het leuk om op en af de trappen te lopen. Met dit monument voor Hendrik Lorentz bewijst Arnhem eer aan een van de grootste Nederlandse natuurkundigen ooit.

meer over deze Nobelprijswinnaar (1902) voor natuurkunde lees je op :

http://nl.wikipedia.org/wiki/Hendrik_Lorentz

De Witte Villa

Iets verder, rechts, lokt de Witte Villa ons uitnodigend om de wandeling verder te zetten.

Het witgepleisterde Huis Sonsbeek – in de volksmond: de Witte Villa – is vrij sober maar oogt door de zuilen klassiek. Er is een brasserie, behalve voor lunch en diner kan je er ook voor een koffie of een drankje terecht. Ook in de nabijgelegen oranjerie is horeca, de Palatijn, met een ontbijt- en lunchkaart.

De ijskelder

In 1812 liet baron De Smeth, de toenmalige eigenaar van Sonsbeek, de Koude Vijver uitgraven. Van de uitgegraven grond liet hij een heuvel opwerpen naast de vijver. In de heuvel werd een ijskelder gebouwd. In de winter werden blokken ijs uitgehakt en opgeslagen in de ronde kelder. Dat ijs kon – mits goed opgeslagen - meer dan een jaar goed blijven. Blokken ijs uit de kelder werden gebruikt om levensmiddelen in de 'ijskast' van de Witte Villa goed te houden. De ijskelder bleef tot in de 20ste eeuw in gebruik, maar werd later gedeeltelijk afgebroken en volgestort met zand.

Na een grondige restauratie, in opdracht van de Vrienden van Sonsbeek, werd de ijskelder op 21 juni 2009 heropend door een kleinzoon van baron De Smeth.

foto : http://www.arnhem-direct.nl

Water beleven:

Op de plek van de voormalige Begijnenmolen is nu – voornamelijk ondergronds – het Nederlands Watermuseum. Jonge kinderen zien de belevenissen van de familie Spatter of een pinguïn, ouderen leren over waterbeheer en zuivering. Maak hier kennis met alle aspecten van zoet water door te zien, te doen en te beleven!