Plaza de España & Barrio de las Letras

We wandelen vandaag naar het westelijk deel van Madrid. De Plaza de España wordt gedomineerd door twee wolkenkrabbers die ooit symbool stonden voor twee fasen in het bewind van Franco. Het 23 verdiepingen hoge Edificio España, dat 32 liften heeft, verheft zich aan de noordzijde van het plein. In 1948, toen het land in internationaal opzicht geïsoleerd stond, werd deze wolkenkrabber gebouwd om te laten zien dat Spanje heel goed op eigen benen kon staan. Dit staaltje van propaganda werd aangewezen als symbool van het succes van Franco.

De Torre de Madrid, opgetrokken in de stijl van Amerikaanse wolkenkrabbers, stamt uit 1957, toen het isolationisme ten einde liep en de economische opleving begon, en was destijds het hoogste betonnen gebouw ter wereld. Vanaf de bovenste verdiepingen van de gebouwen heeft men een indrukwekkend uitzicht op de stad.

Aan de zuidzijde van dit plein stond ooit het klooster Santa Teresa Carmelite. Op 11 mei 1931, tijdens de Tweede Republiek, werd het klooster door anti-kerkelijke elementen in brand gestoken. In de verwaarloosde tuin staat het in 1928 vervaardigde standbeeld van Cervantes.

Het monument aan Cervantes en Don Quichot domineert dit open plein, dat een gevoel van ruimte geeft na het reeds bezochte stedelijke deel van Madrid

Het beeld van de grote schrijver is uit steen gehouwen.

Aan zijn voeten staan de bronzen beelden van zijn twee grootste scheppingen : Don Quichot en Sancho Panza.

Het huidige plein ligt op de plek waar zich vroeger een weide uitstrekte, de Leganitos, waarvan in het klassieke werk van Cervantes al melding wordt gemaakt. Al eeuwenlang komen de Madrileños hier op warme zomeravonden verkoeling zoeken – heel begrijpelijk, want het lijkt of er altijd een fris windje waait vanaf de bergen van de Guadarrama.

Het plein loopt door tot aan de Tuinen van Ferraz, die een voorbode vormen van het Parque del Oeste en naar de Tempel van Debod.

Die tempel werd steen voor steen uit Egypte overgebracht.

Dit gebied was vroeger (rond 1900) een vuilnisbelt, erg vies en het stonk er. Dat moest veranderen vonden het stadsbestuur en de bevolking. In 1906 werd Parque del Oeste geopend door de toenmalige burgemeester van de stad. Nu is het gebied (87 ha) omgetoverd tot een plek waar je heerlijk kunt wandelen en ontspannen op één van de grasweiden. Er staan er diverse standbeelden, fonteinen en bijzondere bloemen. De rozentuin La Rosaleda is één van de prachtige bezienswaardigheden. Hier vind je tientallen verschillende soorten rozen die afkomstig zijn uit alle delen van de wereld. In dit deel van het park worden ook regelmatig tentoonstellingen en wedstrijden gehouden.

Het park is, net als Parque del Retiro, ook erg populair onder de inwoners van Madrid en de toeristen. In de Spaanse Burgeroorlog, tussen 17 juli 1936 en 1 april 1939, werd de rozentuin gebruikt voor bunkers en loopgraven. In het noorden van het rozenpark zijn nog enkele overblijfselen te zien van deze periode.

Sinds 1968 staat, naast de rozentuin, de 5000 jaar oude Tempel van Debod. Deze Egyptische tempel was ooit in de Vallei van de Nijl, op 31 km van Aswan. Omdat de tempel werd bedreigd, besliste de Egyptische regering het uit elkaar te halen en gaf het aan Spanje. Het monument werd steen voor steen afgebroken in 1969 en 1970. Later werd het verzonden naar Valencia en meegenomen met de trein naar Madrid, waar het werd herbouwd en geopend in 1971.

De Debod Tempel, ligt naast een groot zwembad in een park met een prachtig uitzicht op de Almudena-kathedraal en de stad van Madrid. Het is zeer goed verlicht 's nachts en heeft een prachtige reflectie op het water. Er is mogelijkheid om het interieur van de tempel te zien, maar het interieur is niet echt onderhouden. De toegang is gratis. Binnen vind je waardevolle informatie over de Egyptische cultuur, mythologie en hiërogliefen.

Niet ver hier vandaan staat het Antiguo Cuartel de Conde Duque, door Pedro Ribera gebouwd als kazerne voor de paleiswacht.

De twee voormalige militaire oefenterreinen worden nu gebruikt voor beeldententoonstellingen en concerten.

Deze voormalige kazerne had een mooie barokke voorgevel. De gebouwen, die uit natuur- en baksteen zijn opgetrokken, zijn in de jaren ’80 van de vorig eeuw gerestaureerd en bieden een onderdak aan een videobibliotheek en tentoonstellingszalen. Sinds eind 2001 is her ook het Gemeentelijk Museum voor Hedendaagse Kunst, het Gemeentelijk Historisch Archief en andere vertrekken waar elk jaar een aantal grote exposities te zien zijn.

Zoals ik in een van de eerste artikelen al schreef : Madrid is onderverdeeld in Barrios (wijken). Al weet niemand goed waar de ene wijk stopt en de andere begint … Wij gaan naar de Barrio de las Letras (de zogeheten literaire wijk) - daar waar vroeger schrijvers en kunstenaars elkaar ontmoetten. De Barrio de las Letras eert de meest belangrijke schrijvers.

De Plaza de Santa Ana is een logisch vertrekpunt. Op de terrassen van dit plein kun je bijna de hele dag van de zon genieten. Vroeger was het plein een trefpunt voor bekende schrijvers. Nog steeds staat hier de dichter Federico Garcia Lorca, met z’n gezicht naar het Teatro Español. Te bedenken dat deze poëet verliefd was op de schilder Salavator Dali, die lange tijd een goede vriend van hem was, maar verder niks … Nu is dit plein het kloppend hart van een drukke uitgaansbuurt.

Teatro Español

Deze wijk staat ook bekend als Huertas, vernoemd naar Calle Huertas, de hoofdweg van Barrio de las Letras. In deze straat hebben de auto’s slechts beperkte toegang.

Als je in de Calle de las Huertas loopt moet naar de grond kijken. Je ziet er vergulden quotes ter nagedachtenis aan de legendarische schrijvers van deze buurt. Je leest in het plaveisel bv. bekende citaten uit don Quijote de la Mancha en andere Spaanse klassieken.

In Spanjes gouden 17de eeuw vonden kunstenaars hier betaalde liefde – tenminste, als we de volksmond mogen geloven. Ook vandaag nog staan sommige kruispunten, zoals de hoek van Calle de las Huertas met de Calle Léon, bij de lokale bewoners bekend als een mentidiro, een plek waar roddels of leugens worden verteld. Dat is ongetwijfeld een prima inspiratiebron voor schrijvers.

In de Barrio de las Letras zijn de straatnamen aangeduid met keramiekplaten waarop schrijvers pronken die in de wijk hebben gewoond zoals bv. Lope de Vega, Francisco Quevedo en Miguel de Cervantes e.a. Je hoeft niet per sé geletterd te zijn om hier je weg te vinden: straatnamen worden heel vaak kleurrijk op het naambordje afgebeeld, zodat je toch min of meer kunt zien in welke straat of aan welke mentidiro je staat. Weet je ... de naamgeving van sommige straten volgt soms een bizarre logica. Zo woonde ooit Lope de Vega in de huidige Calle de Cervantes, terwijl Cervantes een woning betrok in de Calle Lope de Vegas.

In de Convento de los Trinitarias, boven het traliewerk, staat op een marmeren plaat dat Cervantes hier begraven ligt. Er is geen tombe te zien, die ligt in de kloostergang en die is niet toegankelijk. Dus dicht bij de meester van Don Quichote zal je niet komen.

Om de hoek is het huis van toneelschrijver Lope de Vega: een tuin met een vijgenboom, rozenstruiken en sinaasappelbomen, een rijk huis met een bidplaats voor San Isidro en een werkplaats vol boeken. Hier heeft hij de meeste van zijn 1500 toneelstukken geschreven, populaire komedies, maar wel ernstig, een ander universum dan dat van Cervantes met zijn geniale werk.

Barrio de las Letras, de literaire wijk, is een van de meest historische en belangrijke wijken in Madrid. Het is de oude buurt van verschillende invloedrijke auteurs en toneelschrijvers uit de Spaanse literaire Gouden Eeuw. Ik stel me zo voor : Lope de Vega, Francisco de Quevedo, Luis de Gongora en de nationale trots Miguel de Cervantes, auteur van Don Quijote, zwierven door deze straten.

Houd je ogen open wanneer je door deze wijk loopt en zoek de gedenkplaten die op de muren van historische plekken bevestigd zijn ter nagedachtenis aan deze literaire figuren. Hoewel het middeleeuwse gebouw er niet meer staat kun je op Calle Lope de Vega wel een gedenkplaat vinden die de voormalige woning van Cervantes markeert. Stel je voor terwijl je door de straten loopt; het enige dat jou onderscheidt van een van de meest productieve schrijvers ter wereld, is tijd.

We houden ook even halt bij CaixaForum, een museum en cultureel centrum. De merkwaardige verticale tuin trekt onze aandacht.

We kijken eens wat er binnen te doen is.

Caixaforum

Het Caixaforum laat zich omschrijven als een postmoderne kunstgalerij in het centrum van Madrid. De galerij dankt haar naam aan de Catalaanse bank La Caixa die het project sponsorde. Het werd gebouwd door de Zwitsers Herzog & de Meuron, bekend van onder meer het Tate Modern in Londen. Trouwens, net zoals het Tate Modern was het Caixaforum in Madrid een oude, ongebruikte elektriciteitscentrale. Op het dak van de centrale hebben de architecten geroeste panelen aangebracht om de bovenverdieping te creëren. Van de buitenkant mag het gebouw zeer modern ogen, binnen stelt de galerij retrospectieven en oude kunstwerken tentoon. Vandaag behoort het Caixaforum bij de meest bezochte musea in Madrid.

https://www.inexhibit.com/mymuseum/caixaforum-madrid-herzog-de-meuron/

Wanneer de avond valt hoef je niet meteen weg te gaan uit Barrio de las Letras. De buurt komt juist echt tot leven vanaf ongeveer 21.00 uur en er is tot in de late uurtjes veel te doen. Begin op het Plaza Santa Ana en ga dan op zoek naar wat livemuziek, zoals jazz of flamenco, een beetje karaoke, een plek voor een etentje, een lekker drankje of zelfs een dansje. Deze wijk heeft voor iedereen wel iets.

Hier gonst het 24 uur op 24 : cervecerias, barretjes, restaurants, tapasbars. Je vindt hier de perfecte mix van modern en traditioneel in de vorm van winkeltjes met muziekinstrumenten, flamenco-accessoires, zilversmeden en schoenmakers, evenals boetiekjes, galerieën, handgemaakte producten, antiekzaakjes en boekwinkels. Wanneer je na al dat wandelen en winkelen trek krijgt, loop je een van de vele koffieshops of banketbakkerijtjes, tapasbars, tavernes of restaurants binnen voor een traditioneel Spaans of internationaal hapje eten.

En wat is er nu leuker dan een Flamenco spektakel bijwonen in Spanje? Men hoeft hiervoor niet naar de zuidelijke provincies van Spanje.

In Madrid kan dat op meerdere plaatsen. Wij kiezen voor de Casa Patas.

  De foto's zijn niet erg duidelijk (door de belichting).

Het was een drukke maar mooie dag... op naar volgend avontuur nu.

Volgend deel : De wijk Salamanca en Gran Via