Nog meer champagneweetjes
Champagneflessen van klein tot extreem groot
Champagne is verkrijgbaar in verschillende flesformaten. Naast de standaardfles van 75 cl bestaan er :
Le Quart/Piccolo : 0,20 cl of 1/3 fles
La Demie : 37,5 cl of 1/2 fles
Standaard fles : 0,75 l
Magnum : 1,5 l of 2 x standaardfles
Jéroboam : 3 l of 4 x standaardfles
Réhoboam : 4,5 l of 6 x standaardfles
Methusalem : 6 l of 8 x standaardfles
Salmanazar : 9 l of 12 x standaardfles
Balthazar : 12 l of 16 x standaardfles
Nebukadnessar : 15 l of 20 x standaardfles
Meestal zijn slechts het 2de, 3de en 4de formaat verkrijgbaar de markt, de andere formaten zijn dan op bestelling.
Bij de tewaterlating van een cruiseschip wordt gewoonlijk een Nebukadnessar stukgeslagen tegen de boeg van het schip : bij de tewaterlating van de Titanic sloeg men zelfs 10 Nebukadnessars aan diggelen!
Welke soorten champagne zijn er?
De zoetheid van de likeur is aangepast aan de stijl van champagne die men wil krijgen (van droog naar zoet). Zie vorig deel ‘de champagne is klaar’
Champagne kan zijn van extra-brut tot doux
Extra-Brut : 0% suiker toegevoegd (voor de liefhebbers van zeer droge champagne). Het is de droogste onder de champagnesoorten. Extra brut champagnes zijn duurder dan een gewone brut. Het zijn met name de ervaren champagnedrinkers die hier de voorkeur aan geven. Extra brut champagnes worden ook wel Brut Integral, Brut Zero, Brut Sauvage of Ultra Brut genoemd.
Brut : 1% suiker toegevoegd (behoort tot de droge champagnes). Met meer dan 85% is Brut de meest gedronken champagne ter wereld. Deze soort bestaat meestal uit een combinatie van de Pinot Meunier, de Chardonnay en de Pinot Noir druiven. De verschillende champagnehuizen hanteren bij de vervaardiging van brut champagne ieder hun eigen stijl.
Sec : tussen de 1% en 3% suiker toegevoegd. Met de aanduiding SEC wordt vaak gedacht aan droge champagne. Dit is niet helemaal zo. Sec champagne is iets zoet, zonder dat het naar suiker smaakt. Sec champagne is zoeter dan brut en droger dan demi-sec, waardoor deze soort bij veel verschillende gerechten geschonken kan worden.
Demi-sec : ongeveer 3 - 5 % suiker toegevoegd. Met dit suikergehalte smaken deze champagnes ondanks de naam, eerder zoet dan half droog. Vanwege deze zoete smaak worden demi-sec champagnes vaak bij voorgerechten of desserts geserveerd. Het is een RIJKE champagne voor bij het dessert.
Doux : tussen de 8% en 15% suiker toegevoegd. Een echte doux champagne bevat meer dan 50 gram suiker per liter (100 jaar geleden zelfs tot 180 gram per liter!) en is tegenwoordig vrijwel niet meer verkrijgbaar. De laatste ‘echte doux’, de Louis Roederer Carte Blanche, werd in 1983 verkocht door Roederer.
De champagne die tegenwoordig nog onder deze naam wordt verkocht is inmiddels geen doux meer, maar een demi-sec.
Er zijn nog andere specifieke benamingen om een soort aan te duiden zoals …
Blanc de Blanc
De term blancs de blancs zien we vaak bij witte wijnen die gemaakt zijn van witte druiven. Bij champagne is dit nog specifieker. Deze is geheel vervaardigd uit de enige witte druif die volgens officiële regels voor champagne mag gebruikt worden, nl. de Chardonnay.
Blanc de Noirs
Blanc de Noirs is een champagne gemaakt van enkel blauwe druiven. Blanc de Noir champagnes worden vaak van Pinot Noir of Pinot Meunier druiven gemaakt of uit combinaties van beiden. Over het algemeen is een Blanc de Noir krachtiger van structuur en smaak dan een Blanc de Blanc. Blanc de Noirs kunnen variëren van abrikooskleurig tot lichtpaars.
Brut sans millésimé
Deze champagnes zijn het visitekaartje van het champagnehuis. Een Brut sans millésime is een brut zonder jaartal. Voor de meeste champagnehuizen is hun brut sans millésime het visitekaartje waaraan zij hun herkenbaarheid en reputatie ontlenen. Deze brut champagnes zonder jaartal hebben, in tegenstelling tot champagnes mét jaartal, een constant karakter van smaak en kwaliteit.
Millésimé
Een millésimé is een champagne uit een uitzonderlijk goed oogstjaar. Dit betreffende jaartal staat op de fles vermeld. Alle druiven die voor deze champagne gebruikt zijn, zijn dan ook afkomstig uit datzelfde jaar. (bij andere champagnes kan er een samenstelling zijn uit diverse basiswijnen uit verschillende jaren)
Een millésimé is per definitie een brut en verschilt in karakter van jaar tot jaar. Deze champagnes worden gemiddeld drie tot zes jaar in de kelders bewaard alvorens ze worden verkocht. Dit is heel wat langer dan bij andere champagnes, wat dan ook te merken is aan de prijs.
Rosé Brut
Het verkrijgen van de typische kleur van Rosé champagne, maakt dat deze variant het moeilijkste te vervaardigen is van allemaal. Het is een champagne met een fris en sprankelend karakter.
Voor de productie ervan worden meestal Pinot Noir druiven gebruikt. Om de rosékleur te laten ontstaan kan men ervoor kiezen om, in tegenstelling tot bij andere champagnesoorten, de blauw gekleurde schillen deels mee te laten gisten. Een risico van deze werkwijze is dat de champagne mogelijk een bittere nasmaak krijgt. Producenten kunnen ook kiezen voor een tweede werkwijze waarbij reeds bestaande champagne wordt "bijgekleurd" door het toevoegen van rode wijn. De kunst hiervan is om het frisse en sprankelende karakter van de champagne niet verloren te laten gaan.
Deze champagne is zeker NIET zoeter dan de gewone (witte) brut.
Cuvée Prestige
Cuvée Prestige is de term die wordt gegeven aan champagnes die volgens een ambachtelijk procedé worden vervaardigd. Dit houdt onder meer in dat men voor de rijping gebruik maakt van eikenhouten vaten en dat de gebruikte druiven afkomstig zijn van oude wijnstokken. Voor Cuvée Prestige, ook wel Cuvée Spéciale genoemd, worden de beste druiven (cru's) gebruikt. Een cuvée Prestige heeft een oogstjaar en is doorgaans een van de topchampagnes van het champagnehuis.
Wat staat op het etiket van de champagnefles
Als je champagne koopt kan je veel lezen van het etiket. De echte champagnekenner zal veel informatie terugvinden op de etiketten van verschillende flessen, veel te weten komen over de achtergrond van de gekozen champagne en zo het kaf van het koren kunnen scheiden.
Een aantal items zijn bijna standaard voor alle types en merken van Champagne :
1. Het woord CHAMPAGNE staat prominent op het etiket.
Is dit het geval dan kan je er van uit gaan dat het hier om een Champagne uit de Champagnestreek gaat. Staat er Champenoise, Methode Traditionel of iets dergelijks dan gaat het om iets anders.
Is de schrijfwijze anders bv. C-ampagne of Ciiampagne, dan heeft men te maken met de Zwitserse Champagne. Dat is niet hetzelfde : het grote verschil zit hem in de bubbels. Champagne uit Frankrijk is mousserend, terwijl de C-ampagne uit Zwitserland dat niet is. De Zwitserse wijnboeren mogen hun flessen wijn niet van het etiket Champagne voorzien.
2. Het huis dat de Champagne heeft geproduceerd
Dat kan een groot Champagnehuis zijn, bv. Mercier, Moët & Chandon …
Maar het kan eveneens de naam zijn van een kleiner champagnehuis of merk zoals bv. onze champagneproducent Phillipe Griffon.
3. De plaats of het regio waar de Champagne is geproduceerd
Dat zijn vaak bekende steden als Reims, Epernay, Hautvillers, Tours-sur-Marne ... Bij onze champagneproducent is dat Chigny-les-Roses.
4. De soorten Champagne, bv Brut, Demi-Sec, Millésimé … (zie hierboven).
Bij sommige flessen staat het jaar van wijnoogst erbij vermeld, bv. bij Millésimé , die is van een uitzonderlijk goed oogstjaar.
5. De inhoud van de fles (grootte van de fles) … zie hierboven
6. Het percentage alcohol (vaak 12%)
7. Er staan ook nog 2 letters op, gevolgd door een nummer die de 'champagnemaker' identificeren.
De voornaamste zijn :
- RM (récoltant-manipulant). Dit betreft een champagne van een producent die uitsluitend werkt met druiven uit eigen oogst en in zijn eigen kelders champagne maakt.
Dit zijn meestal de kleinere en middelgrote champagnehuizen die heel mooie champagnes op de markt brengen. Daarnaast zijn er kleine champagneboeren die hun druiven leveren aan grote merken. Maar de laatste tijd vertikken ze steeds meer om hun druiven te verkopen, onder de prijs, aan grote huizen zoals Taitinger, Pommery of Veuve Clicquot.
- NM (négociant-manipulant). Dit betreft een champagne die afkomstig is van een champagnehuis dat werkt met zowel druiven uit eigen teelt, als druiven die aangekocht zijn van andere producenten. Dit champagnehuis oogst en/of koopt druiven of basiswijnen van kleine champagneboeren en verwerkt ze in zijn kelders tot champagne. Hieronder vallen vooral middelgrote en grote champagnehuizen (ook de grote merknamen), gezien ze meestal slechts een klein deel van hun druiven uit eigen wijngaarden halen.
- RC (récoltant-coopérateur). Dit betreft champagne van een producent die aangesloten is bij een coöperatie Een champagneboer die zijn druiven aflevert aan een coöperatieve en dan wijn terugneemt om hem aan zijn eigen klanten te verkopen.
Beroemde champagnehuizen
Als je in Reims rondrijdt zie je voortdurende bordjes die je uitnodigen voor een bezoek aan de kelders van een champagnehuis. Er zijn duizenden kleine champagneboeren en tientallen grote huizen.
De bruisende champagnekelders in Reims zijn :
Veuve Clicquot Ponsardin / Vranken-Pommery / Taittinger / G.H. Mumm / Lanson / Piper-Heidsieck / G.H. Martel / Krug / Ruinart ...
Epernay heeft een centrum met een rijke geschiedenis.
De Avenue de Champagne getuigt hiervan, langs deze avenue liggen talrijke herenhuizen uit de 19de eeuw, in Renaissance of klassieke stijl, waarin volgende de prestigieuze champagnehuizen zich hebben gevestigd :
Moët et Chandon / Mercier / De Castellane / Perrier-Jouët / Charles Mignon
In Vertus bevindt zich : Duval Leroy
In Ludes : Canard -Duchêne
In Tours-sur-Marne : Laurent-Perrier
En er zijn er nog ‘ZOVEEL’ meer!
Wij kopen NOOIT champagne bij die grote merken want … niets kan tippen aan de champagne van Philippe Griffon én het is stukken voordeliger.
Waarom wij deze de beste vinden? Deze champagneproducent gebruikt elk jaar de druiven van zijn oogst – hij heeft zijn geheime likeur en de champagne is elk jaar opnieuw lekker én volgens dezelfde formule.
De grote merken hebben ook eigen wijngaarden maar soms onvoldoende voor die massaproductie. Veel kleinere champagneboeren verkopen een deel van hun druiven aan die grote huizen. Dat betekent dat de bekende merkchampagnes elk jaar ‘iets’ kunnen verschillen van smaak (verschillende druiven volgens het aanbod van dat jaar).
Het bewaren van de champagne.
Bewaar de champagne altijd op een donkere plaats, liefst in een omgeving met een constante temperatuur tussen de 12 en 14 graden.
Drinkt u de fles binnen korte tijd op, dan is de koelkast ook een prima bewaarplek. De houdbaarheid van de champagne is meestal niet langer dan 1 jaar, champagne is kostbaar dus houdt daar rekening mee.
Tijd nu voor het openen van de fles.
Het gezegde ‘champagne MOET knallen’ is helemaal niet waar! Het is misschien fascinerend om het kurk tegen het plafond te zien vliegen maar tegelijk is het zonde van de champagne die verloren gaat en het koolzuur dat in één klap ontsnapt.
Ga als volgt te werk:
- Verwijder de folie en het kapje van de ijzerdraad dat de kurk vastklemt.
- Pak met een hand (in de richting van de hals van de fles) de kurk goed vast en draai met de andere hand de onderkant van de fles heen en weer.
- De kurk komt nu uit zichzelf uit de flessenhals naar boven, waarbij het koolzuurgas met een licht zucht ontsnapt.
- Houd de kurk goed tegen en laat hem met een sissende beweging van de fles komen.
- Schenk nu in elk glas een beetje champagne, vooraleer je de glazen voor 2/3 vult.
Deze informatie over champagne is wellicht overbodig, maar toch deel ik het mee :
‘Hou de fles niet gericht op mensen of dingen die door een snel voortbewegend projectiel gewond of beschadigd kunnen raken. Er wordt gezegd dat in Groot-Brittannië , de champagnekurken een van de belangrijkste oorzaken van oogletsels zijn!
En als dit jullie niet lukt … dan geef je maar een seintje. Rik kan er iets van en hij komt ze graag openen op voorwaarde … dat hij een glaasje mag meedrinken!
Volgend deel : Leuk weekendje Reims - 2015