Tussen oorlogspuin en breuklijnen
We trekken erop uit, naar compleet verlaten plekken in Europa. Spooksteden/-dorpen worden ze genoemd. We gaan op stap tussen oorlogspuin en breuklijnen, vroegere beschaving opzoeken of kijken wat de gevolgen zijn van economische problemen kunnen teweegbrengen.
In 2005 maakten wij een reis naar Frankrijk. We reden richting Limoges en hielden halt in een totaal verlaten dorp, het spookdorp Oradour-sur-Glane.
Oradour-sur-Glane, Frankrijk
Op zo’n 20 km van Limoges bevindt zich Oradour-sur-Glane. Vooral het oorlogsverleden bezorgde het voormalige dorpje een luguber imago.
Ik kan je verzekeren dat de koude rillingen door me heen liepen toen we daar waren.
Op 10 juni 1944, kort na D-Day, laat Adolf Diekmann zijn Waffen-SS bataljon het dorpje omsingelen. Het ganse dorp, zo’n 642 inwoners (inclusief vouwen, kinderen en toevallige voorbijgangers) worden naar het marktplein gedreven (voor zogezegde identiteitscontrole). Daarna werden de mannen gescheiden van de vrouwen en kinderen. Hier vond een van de vreselijkste moordpartijen in de geschiedenis plaats. De executie begon met een ontploffing. Na dit signaal werden de mannen gefusilleerd onder het oog van de vrouwen. De lichamen werden in brand gestoken.
Alle vrouwen en kinderen werden vervolgens in de kerk bijeen gedreven. Met grote angst wachtten zij af wat er zou gebeuren. Twee jonge soldaten kwamen de kerk binnen en plaatsten een soort kist in het koor van de kerk. Uit die kist hingen draden tot aan de grond. Plotseling was er een grote knal, waardoor de hele kerk in brand vloog en alle vrouwen en kinderen levende verbrandden. Een zekere Mevrouw Rouffanche wist met behulp van een knielbankje naar een kerkraam toe te klimmen en werd daarbij gevolgd door een jonge vrouw en haar baby. Zij werden door de Duitsers naar beneden geschoten werden en stierven. Mevrouw Rouffanche zelf raakte gewond en liet zich vallen. Gedurende twaalf lange uren hield zij zich verborgen tussen erwtenplanten. Zij was een van de overlevenden die dit kon navertellen. De moordenaars slachtten honderden vrouwen en kinderen af. De jongste van hen was nog geen week oud.
(deze alinea is een verkorte versie uit de getuigenis van Mevrouw Rouffanche)
Later op de dag werd de rest van het dorp in brand gestoken. Het in puin vervallen dorpje is nog steeds te bezoeken maar echt opbeurend is het niet. De sfeer is er beklemmend stil. De straatjes vormen een openluchtmuseum met in de omgeving de nog authentieke tramsporen en autowrakken. Het is een heel bijzondere plek met een bewogen geschiedenis. Dat de nazi’s eigenlijk het naburige dorpje Oradour-sur-Vayres op het oog hadden maakt alles nog meer huiveringwekkend.
Vlak na de oorlog bezocht Charles De Gaulle Oradour-sur-Glane. Hij besloot dat het verwoeste dorp in die staat moest blijven bestaan. Op volgende foto staan de veertien overlevenden, die erbij waren toen Charles De Gaulle 'hun dorp' bezocht.
Zoveel jaren later ligt het dorp er nog steeds bij alsof de Duitsers nog maar net zijn weggetrokken.
Hoewel in de buurt een nieuw dorp herrees dat vandaag 2.000 inwoners telt, bleef Oradour als spookstad in zijn oorspronkelijke vorm bestaan.
onderstaande foto: de nieuwe stad Oradour-sur-Glane
De laatste overlevende SS'er getuigt over het bloedbad in het spookdorp Oradour.
De laatste overlevende SS'er, die aanwezig was bij de slachtpartij in het Franse dorpje Oradour-sur-Glane, getuigt in een video voor het eerst. Hij kan (of wil) geen verklaring geven voor de explosie in een kerk waarbij 300 vrouwen en kinderen om het leven kwamen. George René Boos was een Fransman uit de Moezelstreek. Hij had zich als vrijwilliger bij de SS-divisie 'Das Reich' gevoegd. Hij nam op 10 juni 1944 deel aan de slachtpartij. Boos werd in 1953 veroordeeld tot de doodstraf, maar die straf werd een jaar later omgezet in levenslange dwangarbeid. In 1959 kwam hij vrij, hij vluchtte en leidde een leven in de schaduw. Het Franse, wekelijks geïllustreerd tijdschrift, Paris Match, heeft de 90-plusser opgespoord in Duitsland. Na lang aandringen was Boos bereid om te praten. Dat hij vroeger zweeg, is omdat hij een akkoord had gesloten met de rechter die in 1953 het proces voorzat: stilzwijgen in ruil voor strafvermindering, 'uit respect voor de overlevenden'. De rechtbankvoorzitter zou volgens bepaalde getuigenissen de advocaten van de betrokkenen uit de Elzas hebben aangespoord schuldig te pleiten. Boos zinspeelt op onderhandelingen tussen hem en de rechter. "Ik wist dat hij gelijk had, ik keek hem aan en wist wat hij bedoelde".
Boos, die van oordeel is dat hij zijn schuld afgelost heeft, zegt dat het verleden met rust moet gelaten worden. Maar toch praatte hij een uur lang over de gruwelijke slachtpartij. Het dorp Oradour-sur-Glane ligt er tot vandaag bij zoals het in juni 1944 door de nazi's werd achtergelaten, als stille getuige van één van de zwartste bladzijden uit de Franse oorlogsgeschiedenis.
<br />
Er blijven nog steeds onopgeloste vragen: ‘Waarom koos SS juist dit dorp uit om er een bloedbad aan te richten. Volgens Boos had zijn compagnie geen springstoffen! Wie gaf de toestemming om het bombardement op de kerk uit te voeren? Kwam het van binnenuit of had de Waffen-SS springtuig?
Ik vond een mooi blog en wil graag de link hiervan doorgeven: http://www.strijdbewijs.nl/oradour/sur.htm
We reizen verder naar Verosha, Cyprus
Varosha is een wijk, aan de kust, in de stad Famagusta en ligt op het door Turkije bezette noordelijk deel van Cyprus. De witte zandstranden, een blauwe zee en een historisch centrum zijn van een eeuwige schoonheid. Iets meer dan veertig jaar geleden was Varosha een mondaine badplaats op het eiland Cyprus. Het was een van de populairste vakantiebestemmingen in de Middellandse Zee. Filmsterren als Paul Newman, Liz Taylor, Brigitte Bardot en Sophia Loren wisten Varosha, met zijn bruisende culturele en uitgaansleven, te vinden. Nu is het een spookwijk, afgesloten door hekken en is het verboden gebied.
Vandaag zijn de stranden leeg, de hotels en flats die ooit massaal toeristen lokten, staan spookachtig langs de kust te verkommeren. Hotels en huizen werden nagenoeg compleet geplunderd. Alleen de betonnen karkassen resten nog. De stad heeft iets onwezenlijks. Om het strand staat een hek met prikkeldraad en bordjes met de tekst 'niemandsland', 'stop' en 'verboden te fotograferen'.
Sinds 30.000 Grieks-Cyprioten in 1974 halsoverkop de benen namen voor de invasie van het Turkse leger, is Varosha zonder meer een spookstad geworden. De bewoners dachten binnen een week weer terug te kunnen keren, maar ruim veertig jaar later zijn ze nog steeds weg. Het Turkse leger sloot de hotels, kerken en stranden af.
Volgende foto is werk van Dicelbers 'lege winkels in Varosha'
Volgende foto is eigen werk van Dicelbers 'oude kerk'
Deze omheinde wijk in Famagusta is niemandsland dat voor geen van beiden partijen toegankelijk is.
Volgende foto is eigen werk van Dickelbers, niet betreden vanwege landmijnen
In de lokale Toyota-garage staan de 'nieuwste' modellen uit 1974 onder een dikke laag stof te pronken. Aan de balie van Hotel Maras ligt het laatste incheckformulier van meer dan 40 jaar geleden. Maar niemand kan dit bezoeken want de wijk wordt bewaakt door het Turkse leger. Wie foto’s wil maken, kan dat alleen vanaf het naburige Palm Beach. Het contrast met het goudgele strand en de met kogels doorzeefde huizen en hotels honderd meter verderop is een bijzondere ervaring.
Serdar Atai, die vlakbij de spookstad woont, noemt het voormalige paradijs een gevangenis. Hij vertelt: "Ze beloofden dat alles goed zou komen, maar onze toekomst is een gevangenis. Kun je je het trauma voorstellen? Het is een zware last voor de mensen die hier wonen. Ze worden wakker met een donkere horizon."
Zie hier de link naar zijn blog:
Volgende foto is werk van Dickelbers - militair gebied, verboden te fotograferen
Verschillende geruchten en nieuwtjes doen de ronde:
De Turkse onderhandelaar Mustafa Akinci verwacht dat het een 'kwestie van maanden, geen jaren' zal zijn voordat de toeristen weer naar Varosha kunnen komen. Misschien wordt de badplaats nieuw leven ingeblazen, nu het vredesoverleg tussen de Turken en de Grieken is hervat.
Maar Michalis Michael, die op zijn veertiende Varosha moest ontvluchten en tegenwoordig in Australië woont, vreest dat dit te optimistisch is. Hij is deskundige op het gebied van de Turkse en Griekse politiek. Hoewel de gesprekken tussen de Turken en de Grieken positief verlopen, zijn er nog veel hindernissen te nemen voordat de heropening van Varosha aan de orde. Michael bezocht Varosha recentelijk en denkt dat de stad eerst gesloopt en opgeruimd moet worden, voordat het weer bewoond kan worden. De hotels zijn vervallen en de binnenstad is verwoest.
Costas Apostolides, oud-ambtenaar van het Cypriotische Planningsbureau ziet nog veel potentie voor het eiland. "Met het beste strand van de Middellandse Zee, is Varosha net als Copacabana", zei Apostolides tegen de New York Times. "Als het wordt heropend kan het de economie van het hele eiland nieuw leven in blazen."
Volgens Victoria Hislop, journalist van de Telegraph, zijn de Cyprioten cynisch geworden over alle vredesoverleggen. Aan beide kanten vraagt men zich af waarom de onderhandelingen zo lang duren en of die echt resultaat zullen opleveren. Er is hoop dat de nieuwe ronde de impasse die al meer dan veertig jaar duurt zal doorbreken. Maar ze hebben het al zo vaak gehoord, elk jaar wordt hetzelfde gezegd.
Volgend deel : Twee verlaten plaatsen in Europa